Μικρόβια και αντιβιοτικά

Τι είναι τα μικρόβια;

 Οι γιατροί ταξινομούν τα μικρόβια σε διάφορες ομάδες. Οι κοινές ομάδες των μικροβίων που προξενούν νοσήματα είναι τέσσερις και περιγράφονται παρακάτω.

Βακτήρια

 Τα είδη των βακτηρίων που υπάρχουν είναι πολλά και διαφορετικά, μερικά δε είναι χρήσιμα και προστατευτικά για τον άνθρωπο, καθώς γεννιούνται και αναπτύσσονται φυσικά στον ανθρώπινο οργανισμό για να τον προστατεύσουν – ιδιαίτερα στο έντερο και στον κόλπο. Ωστόσο, η μόλυνση με κάποια εξ αυτών ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά νοσήματα, όπως για παράδειγμα μηνιγγίτιδα, πνευμονία, φυματίωση κ.λπ. Εντούτοις, μια βακτηριακή λοίμωξη μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια αγωγή αντιβιοτικών.

Ιοί

 Οι ιοί είναι εξίσου πολλοί και διαφόρων ειδών, ωστόσο είναι μικρότεροι και διαφορετικοί από τα βακτήρια. Τα περισσότερα κοινά και ήπια νοσήματα προκαλούνται από ιούς, όπως για παράδειγμα τα κρυολογήματα, ο βήχας, η γρίπη, ο πονόλαιμος, η ανεμοβλογιά και κάποια άλλα εξανθήματα. Είναι αστείο ότι οι γιατροί συνήθως διαγιγνώσκουν ένα «ιό», όμως στην πραγματικότητα οι περισσότερες λοιμώξεις οφείλονται σε μια ιογενή λοίμωξη.

 Οι περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις δεν επιδέχονται αντι-ιικά φάρμακα (σε αντίθεση με τα αντιβιοτικά για τα βακτήρια). Ευτυχές είναι όμως το γεγονός ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος καταπολεμά συνήθως το μεγαλύτερο μέρος των ιογενών λοιμώξεων σε διάρκεια μόλις λίγων ημερών. Η λήψη συμπτωματικής θεραπείας για τον πυρετό ή την καταρροή, όπως η παρακεταμόλη, είναι επαρκής για τις περισσότερες περιπτώσεις.

 Ωστόσο, ορισμένοι ιοί δεν καταπολεμώνται και ενδέχεται να είναι και πολύ σοβαροί. Ο ιός HIV αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ορισμένα αντι-ιικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για κάποιες λοιμώξεις – όπως τα αντιρετροϊκά φάρμακα για τη θεραπεία του HIV. Η ακυκλοβίρη και τα συναφή φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ορισμένων λοιμώξεων από τον ιό του έρπητα, αποτελούν ακόμη ένα παράδειγμα. Σε γενικές γραμμές τα αντι-ιικά φάρμακα δεν προκύπτουν από τον ιό του σώματος και συνήθως δρουν εμποδίζοντας τον ιό από τον πολλαπλασιασμό και κατ’ επέκταση ελέγχουν τόσο τον ιό όσο και τη μόλυνση που προκαλούν.

Μύκητες

 Υπάρχουν πολλοί τύποι μυκήτων, οι οποίοι προκαλούν προβλήματα σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Οι μυκητιάσεις επηρεάζουν κατά κανόνα το δέρμα και τα νύχια στον άνθρωπο και συχνά προκαλούν λειχήνες, «το πόδι του αθλητή» ή άλλα τοπικά εξανθήματα στο δέρμα. Οι σύγχρονες κρέμες είναι συνήθως αρκετά αποτελεσματικές ως προς την αντιμετώπιση ενός τοπικού εξανθήματος από μύκητες και μάλιστα άμεσα. Εν τούτοις, οι λοιμώξεις των νυχιών ενδεχομένως να επιμένουν και να απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία με αντιμυκητιασικά φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα.

Ζυμομύκητες

 Η πιο κοινή μόλυνση από ζυμομύκητες είναι η καντιντίαση και οφείλεται στο ζυμομύκητα Candida, ο οποίος ευδοκιμεί σε υγρές, χωρίς αέρα και θερμές περιοχές του σώματος. Συνήθως, προκαλεί λοιμώξεις του κόλπου, σε ορισμένες περιπτώσεις βρεφική δερματίτιδα λόγω της πάνας που χρησιμοποιούν τα βρέφη, ενώ κάποιες φορές μπορεί να μολύνει και άλλες περιοχές του σώματος. Οι θεραπείες με κρέμες και φάρμακα που καταπολεμούν τους ζυμομύκητες θεωρούνται αποτελεσματικές.

Αντιβιοτικά

 Τα αντιβιοτικά δεν αποτελούν πανάκεια για όλες τις λοιμώξεις, αντίθετα θεραπεύουν μόνο όσες προκαλούνται από βακτήρια και όχι όσες προκαλούνται από ιούς, μύκητες ή ζυμομύκητες. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι πιο κοινές λοιμώξεις προκαλούνται από ιούς και σε αυτήν την περίπτωση τα αντιβιοτικά δεν ωφελούν. Όταν ο οργανισμός έχει προσβληθεί από κάποια βακτηριακή λοίμωξη, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί, κατά πάσα πιθανότητα, να την καταπολεμήσει. Τα αντιβιοτικά, δηλαδή, συμβάλλουν ελάχιστα στην ανάρρωση από βρογχίτιδα ή στις περισσότερες λοιμώξεις των αυτιών, της μύτης και του λαιμού που προκαλούνται από βακτήρια.

 Ωστόσο, τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα σε περίπτωση που κάποιος πάσχει από συγκεκριμένες σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα η μηνιγγίτιδα ή η πνευμονία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα αντιβιοτικά ενδεχομένως να αποδειχθούν σωτήρια. Όταν οι ασθενείς επισκέπτονται το θεράποντα ιατρό τους, ο τελευταίος είναι ειδικευμένος στον εξονυχιστικό έλεγχο που θα πρέπει να πραγματοποιήσει, προκειμένου να αποκλείσει τις πιο σοβαρές παθήσεις και να χορηγήσει αντιβιοτικά, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Πως δρουν τα αντιβιοτικά;

 Η δράση ορισμένων αντιβιοτικών είναι η εξολόθρευση των βακτηρίων, που συνήθως συμβαίνει παρεμβαίνοντας στη δομή του κυτταρικού τοιχώματός τους, ενώ κάποιων άλλων είναι η παρεμπόδιση των βακτηρίων από το να πολλαπλασιαστούν.

Πιθανά προβλήματα που προκαλούν τα αντιβιοτικά

 Τα αντιβιοτικά δεν είναι ακίνδυνα και για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να χορηγούνται απλά με την υποψία ύπαρξης βακτηριακής λοίμωξης, αλλά μόνο όταν αυτό κρίνεται πραγματικά αναγκαίο. Για παράδειγμα:

 Τα αντιβιοτικά ενδέχεται να προκαλέσουν παρενέργειες, αρκετά συχνά, όπως για παράδειγμα αλλεργίες, διάρροια, εξανθήματα και ναυτία . Βέβαια, οι παρενέργειες που προκαλούν δεν είναι σοβαρές, ωστόσο έχουν αποβιώσει άτομα λόγω σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης σε κάποιο αντιβιοτικό.

 Τα αντιβιοτικά ενδέχεται να καταστρέψουν και βακτήρια που αποτελούν τη φυσιολογική άμυνα του οργανισμού, και τα οποία συνήθως ζουν στο έντερο και στον κόλπο. Αυτό ενδέχεται, στη συνέχεια, να επιτρέψει την ανάπτυξη καντιντίασης.

 Η κατάχρηση των αντιβιοτικών οδηγεί στη μετάλλαξη ορισμένων βακτηρίων και στην εξέλιξή τους σε πιο ανθεκτικά, γεγονός που καταλήγει στην αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών όταν αυτά είναι πραγματικά απαραίτητα. Για παράδειγμα, ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA) είναι ένα βακτήριο που έχει καταστεί ανθεκτικό σε πολλά και διαφορετικά αντιβιοτικά και τελικά είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί.

 Ορισμένα αντιβιοτικά ενδέχεται να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα που μπορεί να λαμβάνονται και είτε να προκαλέσουν αντιδράσεις, είτε να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της μιας ή της άλλης θεραπείας. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να μειώσουν την αποτελεσματικότητα του αντισυλληπτικού χαπιού που λαμβάνεται διά στόματος. Επομένως, όταν χορηγείται ένα αντιβιοτικό, ο πάσχων οφείλει να ενημερώσει το θεράποντα ιατρό του αν λαμβάνει αντισυλληπτικά ή οποιοδήποτε άλλο φάρμακο.

 Τρόφιμα και ποτά επηρεάζουν την απορρόφηση κάποιων αντιβιοτικών, γι’ αυτό οι οδηγίες λήψης τους θα πρέπει να ακολουθούνται με συνέπεια.

Συμπερασματικά

 Οι γιατροί είναι εξειδικευμένοι στη διάγνωση των παθήσεων που απαιτούν τη χορήγηση αντιβιοτικών. Έτσι, η μη συνταγογράφηση αντιβίωσης για παθήσεις που προκλήθηκαν από ιούς ή από μη βακτηριακές λοιμώξεις ή ακόμη και από ήπιες βακτηριακές λοιμώξεις, δεν θα πρέπει να εκπλήσσουν τους πάσχοντες.

 Μια ιογενής ή μια ήπια βακτηριακή λοίμωξη ενδέχεται περιστασιακά να εξελιχθεί σε σοβαρή δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη. Έτσι, σε περίπτωση που το νόσημα μοιάζει να αλλάζει, να επιδεινώνεται και δεν υποχωρεί με το πέρασμα των ημερών ή αν υπάρχουν νέα συμπτώματα προκαλούν ανησυχία, επιβάλλεται η επίσκεψη του ασθενούς στο γιατρό.

(πηγή http://medicalpq.gr)