Τι είναι το σφουγγάρι: ζώο ή φυτό;

 Για πολλά χρόνια αυτό το ερώτημα δίχαζε τους επιστήμονες, χωρίς να καταφέρουν να καταλήξουν στο αν τελικά το σφουγγάρι είναι ζώο ή φυτό. 

 Το 1825 ένας επιστήμονας, μελετώντας ένα "ζωντανό" σφουγγάρι, παρατήρησε στο μικροσκόπιο ότι το νερό που έμπαινε στους πόρους του, όταν στη συνέχεια έβγαινε έξω από αυτό, έμοιαζε να είναι διαφορετικό. 

 Έτσι καταλήξανε στο συμπέρασμα ότι το σφουγγάρι ήταν ζώο, γιατί στην ουσία έχει ένα κοινό χαρακτηριστικό με τα ζώα, που δεν έχουν τα φυτά: εισάγει νερό μέσα του, αποσπάει από το νερό αυτό μικροσκοπικά φυτά και ζώα, τα καταναλώνει σαν τροφή, κι έπειτα αποβάλλει τα περιττώματα.

Τι είναι η ελονοσία;

Τι είναι η νόσος

 Η ελονοσία είναι μια παρασιτική πάθηση, η οποία περιλαμβάνει δυνατούς πυρετούς, ρίγη, αναιμία και άλλα συμπτώματα που εμφανίζονται και στην γρίπη.

Πού οφείλεται η νόσος – Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν

 Η ελονοσία προκαλείται από ένα παράσιτο (sporozoite) το οποίο μεταδίδεται στον άνθρωπο από τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών. Αφού εισέρθει στον ανθρώπινο οργανισμό, το παράσιτο ταξιδεύει έως το συκώτι, όπου και ωριμάζει και παράγει μια νέα μορφή του (merozoine). Με την νέα του μορφή, το παράσιτο θα εισχωρήσει στο αίμα και θα μολύνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Στην συνέχεια, το παράσιτο θα αρχίσει να πολλαπλασιάζεται, μολύνοντας όλο και μεγαλύτερο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων.

 Η ελονοσία μπορεί να περάσει και από την μητέρα στο παιδί κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, καθώς επίσης και κατά την μετάγγιση αίματος. Η ασθένεια μεταφέρεται από τα κουνούπια στα εύκρατα κλίματα, τα οποία κουνούπια εξαφανίζονται κατά την χειμερινή περίοδο.

Μπορούν τα λουλούδια να μας πουν την ώρα;

Υπάρχει ένα ρολόι που λειτουργεί χωρίς γρανάζια, χαλαζίες και ηλεκτρονικά τσιπ.

 Ένα ρολόι από λουλούδια

 

 Έχει ωστόσο δύο μειονεκτήματα: δεν καλύπτει όλες τις ώρες της ημέρας, ενώ η συννεφιά μπορεί να υπονομεύσει την αξιοπιστία του. Πού βασίζεται ο μηχανισμός του; Στους λεγόμενους κιρκαδικούς ρυθμούς, χάρη στους οποίους τα πέταλα των λουλουδιών ανοίγουν και κλείνουν σε περιοδική βάση κάθε εικοσιτετράωρο. Αυτά τα «ρολόγια» ανακαλύφτηκαν το 1729 από τον αστρονόμο Ζαν-Ζακ Ντ’ Ορτού ντε Μαρέν.

 Ένα χρόνο αργότερα ο Σουηδός φυσιοδίφης Κάρολος Λινναίος (1707-1778) εκμεταλλεύτηκε την εν λόγω ανακάλυψη και την παρατηρητικότητά του, για να φυτέψει στον κήπο του διαφορετικά λουλούδια τα οποία άνοιγαν και έκλειναν διαδοχικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, δίνοντας την εντύπωση ότι ήταν δείκτες ρολογιού. 

 Οι βοτανολόγοι αποδίδουν το άνοιγμα και το κλείσιμο των πετάλων στο λεγόμενο μηχανισμό της φωτοναστίας, κινήσεις των φυτών που πυροδοτούνται από φωτεινά ερεθίσματα.

(πηγή http://tro-ma-ktiko.blogspot.com)

Τι είναι το πλαγκτόν;

 Τουλάχιστον 1,5 εκατομμύρια διαφορετικές κατηγορίες (taxa) πλαγκτού «ψάρεψε» η επιστημονική αποστολή του γαλλικού σκάφους «Tara» στις θάλασσες του πλανήτη μας, συμπεριλαμβανομένης και των ελληνικών θαλασσών από τις οποίες πέρασε το 2009, στο πλαίσιο μιας φιλόδοξης διεπιστημονικής περιπέτειας που επιβεβαίωσε την τεράστια βιοποικιλότητα των ωκεανών.

 Αν και θα χρειαστούν χρόνια για να μελετηθούν εξονυχιστικά τα στοιχεία που συνέλεξε η μακρόχρονη αποστολή «Tara Oceans» (το σκάφος επέστρεψε στη Γαλλία τον Μάρτιο), ο συν-διευθυντής της αποστολής Γάλλος μοριακός βιολόγος Ερίκ Καρσεντί παρουσίασε μία πρόγευση των ευρημάτων. Όπως ανέφερε στο φόρουμ Euroscience στο Δουβλίνο, σύμφωνα με το «Science», η προκαταρκτική ανάλυση των θαλάσσιων δειγμάτων έχει εντοπίσει γύρω στα 1,5 εκατ. διαφορετικές κατηγορίες πλαγκτού, το οποίο βρίσκεται στη βάση της τροφικής αλυσίδας των θαλάσσιων οργανισμών και από το οποίο συνεπώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ισορροπία της βιόσφαιρας των ωκεανών.

 Ως πλαγκτόν, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μπορούσε να θεωρηθεί οτιδήποτε μικροσκοπικό πλέει στις θάλασσες, συμπεριλαμβάνοντας τις προνύμφες των ψαριών, ιούς, βακτήρια, πρωτόζωα, μετάζωα κ.α. Όπως είπε ο Καρσεντί, αν και το πλαγκτόν αποτελεί τον κύριο όγκο της ωκεάνιας βιομάζας, η βιογεωγραφία και η δομή των οικοσυστημάτων του αποτελεί ακόμα ένα «σχεδόν παρθένο πεδίο».

Καρχαρίες και Ελληνικές θάλασσες

 Καρχαρίες, ζώα παρεξηγημένα ; ίσως, πολλοί από εμάς έχουμε δει την ταινία τρόμου του Steven Spielberg «Τα σαγόνια του καρχαρία / JAWS» βασισμένη στο ομώνυμο best selling μυθιστόρημα του Peter Benchley (1974).

 Η συγκεκριμένη ταινία είχε μεγάλο αντίκτυπο στον κόσμο, δίνοντας μία λάθος εικόνα για τους καρχαρίες, παρουσιάζοντας τον μεγάλο λευκό καρχαρία ως μια ανθρωποφάγα δολοφονική μηχανή. Φυσικά η εικόνα που έχουν σήμερα οι άνθρωποι για αυτά τα ζώα είναι εντελώς διαφορετική, τουλάχιστον έτσι θέλουμε να πιστεύουμε, και αυτό γιατί η επιστήμη έχει ανακαλύψει αρκετά για αυτά τα ζώα και φυσικά έχει ενημερώσει τον κόσμο, έτσι ώστε να αποκατασταθεί η αλήθεια για αυτούς.

Φωτό. : Μανώλης Μπαρδάνης. λευκός καρχαρίας (Carcharodon carcharias) που αλιεύτηκε στο Παλιούρι της Χαλκιδικής το 1985. Γενικά ο λευκός καρχαρίας μπορεί να έχει μέγιστο μήκος τα 8 μέτρα και μέγιστο δημοσιευμένο βάρος τα 3400 κιλά. Ωκεανόδρομο ψάρι. Βρίσκεται στην κορυφή της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας και είναι ένας από τους κυριότερους θηρευτές των ωκεανών (top predators).

Σαρκοφάγα φυτά σε δράση!

 Στη φύση υπάρχουν περισσότερα από 600 είδη σαρκοφάγων φυτών! Άλλα είναι μικρά σε μέγεθος και τρώνε μόνο έντομα, ενώ άλλα φτάνουν το ένα μέτρο και μπορούν να καταπιούν ακόμη και... αρουραίο!

 Από τα πιο γνωστά σαρκοφάγα είναι τα νηπενθή. Την λέξη την συναντάμε στην Οδύσσεια του Ομήρου και σημαίνει "αυτός που είναι απαλλαγμένος απ' τη λύπη", "αυτός που δεν πενθεί", καθώς προέρχεται από την λέξη πένθος και το στερητικό "νη".

 Τα νηπενθή έχουν σχήμα κανάτας και διαθέτουν φονικές ικανότητες! Οι χοάνες τους είναι γεμάτες με υγρό το οποίο προσελκύει έντομα και τρωκτικά, παγιδεύοντας τα! Τα ζωντανά δεν έχουν δυνατότητα διαφυγής, καθώς το εσωτερικό του φυτού είναι γλοιώδες. Μόλις η λεία παγιδευθεί, τα οξέα και τα ένζυμα του υγρού τη διασπούν.

 Σχετικά πρόσφατα οι επιστήμονες ανακάλυψαν το Nepenthes attenboroughii, ένα είδος που έχει ύψος μεγαλύτερο από 1,2 μέτρα και θεωρείται ένας από τους “γίγαντες” των σαρκοφάγων φυτών. Λόγω του μεγέθους του, μπορεί να καταβροχθίσει με άνεση ακόμα κι έναν μεγάλο αρουραίο!

Στο πρώτο βίντεο μπορείτε να δείτε ένα σαρκοφάγο φυτό 
να "πιάνει" στην παγίδα του ένα έντομο αλλά κι έναν βάτραχο!

Στο δέυτερο βίντεο θα δείτε ένα nephenthes να καταπίνει έναν ολόκληρο ποντικό!!

(πηγή http://www.pyles.tv)

Τα φυτά διαθέτουν ανοσοποιητικό σύστημα;

 Τα φυτά έχουν μιας κάποιας μορφής ανοσοποιητικό σύστημα, που όμως δεν είναι τόσο εξελιγμένο όσο του ανθρώπου και των άλλων σπονδυλωτών ζώων. Τα σπονδυλωτά παράγουν αντισώματα, διαθέτουν όργανα εξειδικευμένα στην καταπολέμηση λοιμώξεων και έχουν κύτταρα που καταδιώκουν παθογόνους οργανισμούς μέσα στο σώμα.

 Ωστόσο, οι αμυντικοί μηχανισμοί των φυτών κατά των εχθρικών ιών, βακτηρίων και σκουληκιών έχουν και κοινά χαρακτηριστικά με αυτούς των σπονδυλωτών. Όπως ακριβώς στα σπονδυλωτά, έτσι και στα φυτά, το αμυντικό σύστημα αναγνωρίζει τους νοσογόνους παράγοντες και μπορεί να τους ξεχωρίζει από τα κύτταρα και τα όργανα του ίδιου του φυτού.

 Συγκεκριμένες πρωτεΐνες αναγνωρίζουν το DNA των βακτηρίων ή ορισμένα μόρια στην επιφάνειά τους. Κατόπιν, επιτίθενται στον εχθρό του φυτού με ντεφενσίνες, που είναι μόρια με 15-20 αμινοξέα. Αυτές οι ντεφενσίνες σκοτώνουν τα βακτήρια σε ένα δύο δευτερόλεπτα τρυπώντας την κυτταρική τους μεμβράνη. Τα φυτά διαθέτουν και άλλες λειτουργίες που τους εξασφαλίζουν ανθεκτικότητα, ενώ μπορούν επίσης να περιορίσουν και συχνά να αναχαιτίσουν μια λοίμωξη απορρίπτοντας τους μολυσμένους ιστούς.

(πηγή http://www.scienceillustrated.gr)

Γιατί τα δελφίνια πηδάνε έξω από το νερό;

 Τα δελφίνια πηδάνε έξω από το νερό, όχι μόνο για ένα συγκεκριμένο λόγο, αλλά για πολλούς!

Ας δούμε λοιπόν ποιοι είναι αυτοί! 

Εξοικονόμηση ενέργειας

 Όταν ταξιδεύουν τα δελφίνια, πολλές φορές πηδάνε έξω από το νερό, επειδή αθροιστικά, απαιτείται λιγότερη ενέργειαγια τη μετακίνησή τους, απ’ ότι αν διασχίζανε τη διαδρομή, κολυμπώντας μέσα στο νερό.

 Το νερό έχει αρκετά μεγαλύτερη αντίσταση απ’ ότι ο αέρας και με ένα καλό τίναγμα από το νερό στον αέρα, μπορούν να πετύχουν ένα καλό αποτέλεσμα, εξοικονομώντας αρκετή ενέργεια! 

 Φανταστείτε πολλά τέτοια αποτελέσματα αθροιστικά! 

 Μην ξεχνάτε, τα δελφίνια είναι έξυπνα... 

 Επίσης, συχνά ακολουθούν ένα πλοίο από πίσω. Γιατί το κάνουν αυτό; Όχι τόσο από χαρά αλλά για να μετακινηθούν εξοικονομώντας ενέργεια! Πως γίνεται αυτό;

 Όταν το πλοίο κινείται, δημιουργεί ένα ”ρεύμα” προς τα μπροστά. Μπαίνοντας σε αυτό το ”ρεύμα” τα δελφίνια, κινούνται πιο εύκολα προς τα εμπρός!

Ασυνήθιστη φιλία μεταξύ ζώων...

 Μία πολύ περίεργη «σχέση» έχει δημιουργηθεί τον τελευταίο καιρό σε ένα καταφύγιο άγριων ζώων κοντά στην πόλη Μομπάσα της Κένυας. Ένας ιπποπόταμος και μια χερσαία χελώνα έχουν γίνει αχώριστοι φίλοι, αποτελώντας ίσως το πιο ασυνήθιστο ζευγάρι που έχουμε δει ποτέ, καθώς καθημερινά τρώνε, παίζουν και κοιμούνται μαζί.

Πως κάνει τόσο θόρυβο ένα τζιτζίκι;

Στις διακοπές μου εκπλήσσομαι από το απίστευτο βουητό των τζιτζικιών. Πώς μπορεί ένα τόσο μικρό έντομο να κάνει τόση φασαρία;

 Οι ήχοι προέρχονται από τα αρσενικά τζιτζίκια, και ο σκοπός τους είναι να πληροφορηθούν τα θηλυκά ότι υπάρχει ένα ελκυστικό αρσενικό εκεί κοντά. Σχετικές μετρήσεις δείχνουν πως ο ήχος που παράγουν τα τζιτζίκια σε πλήρη δραστηριότητα μπορεί να ξεπεράσει τα 90 ντεσιμπέλ, γεγονός που τα κατατάσσει στην κορυφή της λίστας με τα πιο θορυβώδη έντομα που γνωρίζουμε. Το τραγούδι ενός τζίτζικα της νότιας Ευρώπης μπορεί να ακουστεί από απόσταση 800 μέτρων.

 Τα αρσενικά ορισμένων ειδών της Αυστραλίας μπορούν να παράγουν ήχο έντασης έως και 120 ντεσιμπέλ. Η αλήθεια είναι πως ακόμη και το ίδιο το τζιτζίκι δυσκολεύεται να ανεχθεί το εκκωφαντικό του βουητό, αλλά ευτυχώς μπορεί να απομονώνει το ακουστικό του νεύρο, ώστε να μην ξεκουφαίνεται το ίδιο από τον ήχο.

 Το τζιτζίκι παράγει τον οξύ και δονητικό ήχο του με τη βοήθεια κάποιων ειδικών μυών στο πίσω μέρος του σώματός του. Εκεί υπάρχουν δύο όργανα που μοιάζουν με τύμπανα, και όταν οι τεντωμένοι μύες χτυπούν πάνω τους παράγουν έναν ισχυρό ηχητικό παλμό. Μια μεμβράνη που βρίσκεται στα πτερύγια ενισχύει τον ήχο και μετατρέπει σχεδόν ολόκληρο το σώμα του εντόμου σε ενισχυτή.

 Κάθε είδος έχει το δικό του ήχο, αλλά τόσο η συχνότητα όσο και η έντασή του εξαρτάται από τη θερμοκρασία και την ώρα της ημέρας.

(πηγή http://www.scienceillustrated.gr)