Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

Η αθάνατη μέδουσα

 Αν και από τους αιώνες των αιώνων, ο άνθρωπος έψαχνε να βρει το ελιξίριο της ζωής, το μυστικό της αιώνιας ζωής το έχει ένα είδος μέδουσας, που φαίνεται να μην πεθαίνει ποτέ!
 Η Turritopsis nutricula είναι το είδος της μέδουσας που μπορεί να μετατρέψει τα κύτταρα της από την ώριμη κατάσταση στην νεανική! Είναι το μόνο είδος που μπορεί να «κινείται» μέσα σ’ένα τακτικό κύκλο της ζωής!
 Η συγκεκριμένα μέδουσα κάνει κανονικά τον κύκλο ζωής της και μετά το ζευγάρωμα και την ωρίμανση, «επιστρέφει» στην αρχική της κατάσταση, γεγονός που την κάνει αθάνατη!
 Το σχήμα καμπάνας που έχει το σώμα της αθάνατης μέδουσας είναι 4,5 χιλιοστά περίπου, το ίδιο στο μήκος και το πλάτος του. Οι αθάνατες μέδουσες ζουν στην Καραϊβική αλλά πλέον έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.
 Η ανακάλυψη της μοναδικής τους αυτής ικανότητας έχει ξεσηκώσει τον επιστημονικό κόσμο, οι οποίοι όπως ισχυρίζονται θέλουν να εφαρμόσουν την ουσία της αναπαραγωγής των κυττάρων της μέδουσας στους ανθρώπους.

Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013

Ο σκελετός του κυττάρου

 Αλήθεια, τα κύτταρά μας έχουν σκελετό; Κι όμως, η απάντηση είναι: ναι! Ονομάζεται «κυτταροσκελετός» και – φυσικά – δεν είναι από ασβέστιο, όπως ο οστέινος σκελετός μας. Ο κυτταροσκελετός, είναι ένα περίπλοκο δίκτυο πρωτεϊνικών «κλωστών», που κάνει, όπως θα δούμε παρακάτω, ένα σωρό διαφορετικές και σημαντικές δουλειές.
 Τρία είδη πρωτεϊνών αποτελούν τον κυτταροσκελετό: Οι μικροσωληνίσκοι, τα ενδιάμεσα ινίδια και τα ινίδια ακτίνης.

Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013

Καρδιακός παλμός

 Aν όλοι όσοι βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο μετρούσαμε τους σφυγμούς μας σε κατάσταση ηρεμίας, είναι πολύ πιθανό πως ο καθένας θα έβγαζε διαφορετικό αποτέλεσμα. Aν πάλι μας ξαφνιάσουν, αγχωθούμε, τρέξουμε για να προλάβουμε το λεωφορείο ή χαρούμε αναπάντεχα, η καρδιά μας θα ανταποκριθεί, αλλάζοντας το ρυθμό που δουλεύει. Tι θεωρείται φυσιολογικό και τι πρέπει να προσέξουμε σχετικά με την «ταχύτητα» της καρδιάς και τη συνολική μας υγεία; 


Mε τι ρυθμό χτυπά η καρδιά μας;
 H καρδιά κάθε ανθρώπου μπορεί να χτυπά με διαφορετικό ρυθμό. Άλλος μπορεί να έχει 60 παλμούς, άλλος 70, άλλος 85 και όλες αυτές οι αποκλίσεις να είναι μέσα στο φυσιολογικό. Πιο έντονες αποκλίσεις, όμως, ίσως κρύβουν κάποιο παθολογικό αίτιο. Για παράδειγμα, αν έχετε υπερθυρεοειδισμό, μπορεί η καρδιά σας να δίνει 120 παλμούς το λεπτό, ενώ αν έχετε υποθυρεοειδισμό μπορεί να δίνει μόνο 40. Ένας άνθρωπος με κολποκοιλιακό αποκλεισμό -ένα σοβαρό πρόβλημα στη λειτουργία της καρδιάς- μπορεί να έχει 35-40 παλμούς. Aπό την άλλη μεριά, ένας αθλητής μπορεί να έχει σε κατάσταση ηρεμίας 35-40 παλμούς, χωρίς βέβαια αυτό να είναι παθολογικό. Kαι αν οι πολλοί αριθμοί έκαναν την καρδιά σας να χτυπά τρελά, ηρεμήστε και μετρήστε τους σφυγμούς σας. Tο πιθανότερο είναι πως θα κυμαίνονται από 55-60 έως 90 σφυγμούς το λεπτό, όσο ακριβώς είναι το φυσιολογικό πλαίσιο. Yπάρχουν, όμως, και άνθρωποι που φυσιολογικά ξεπερνούν τους 80-90 σφυγμούς το λεπτό. Για να πείτε, ωστόσο, πως ανήκετε σε αυτούς, οι γιατροί συστήνουν να αποκλείσετε πρώτα τα παθολογικά αίτια. Aντίθετα, αν οι σφυγμοί σας ξεπερνούν σε αλλεπάλληλες μετρήσεις τους 100 -δηλαδή αν τους έχετε μετρήσει σε αυτό τον αριθμό για 2-3 συνεχόμενες μέρες-, είναι απαραίτητο να το συζητήσετε με το γιατρό σας, ώστε να κάνετε ορισμένες εξετάσεις. 

Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013

Η πίεση του αίματος


 Το αίμα στις αρτηρίες σας πρέπει να διατηρείται σε ορισμένη πίεση για να συντηρείται η κυκλοφορία σας. Η πίεση αυτή ποικίλλει με την απόδοση αίματος από την καρδιά σας και την αντίσταση και των πιο μικρών αρτηριών στη ροή του αίματος. Σε ένα υγιές άτομο η πίεση του αίματος φυσιολογικά παραμένει μέσα σε αυστηρά όρια. Η πίεση μέσα σε κάθε σύστημα που είναι γεμάτο με υγρό όπως είναι το κυκλοφορικό σύστημα εξαρτάται από τον όγκο του υγρού σε αυτό και το πόσο εύκολα μπορεί να διασταλούν τα τοιχώματα. Αν τα τοιχώματα είναι πολύ ελαστικά, μπορεί να πιεστούν μέσα από αυτά μεγάλες ποσότητες υγρών χωρίς μεγάλη αύξηση της πίεσης. Όμως, αν τα τοιχώματα είναι σταθερά και ανθίστανται στη διαστολή, η προσθήκη μιας πολύ μικρής ποσότητας υγρού προκαλεί απότομη αύξηση της πίεσης. Τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σχετικά με την καρδιά και την κυκλοφορία.

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
 Επειδή η καρδιά λειτουργεί σαν αντλία, με παλμούς, η πίεση του αίματος στις αρτηρίες αλλάζει συνεχώς, ακόμα και κατά την ανάπαυση. Ανεβαίνει σ' ένα ανώτατο σημείο (συστολική πίεση) στη διάρκεια της σύσπασης των κοιλιών της καρδιάς και πέφτει σ' ένα ελάχιστο επίπεδο (διαστολική πίεση) ανάμεσα στους χτύπους. Οι υγιείς αρτηρίες είναι ελαστικές και «ενδίδουν» εύκολα καθώς στέλνεται αίμα μέσα σε αυτές. Επιπλέον, οι υγιείς αρτηρίες είναι τελείως καθαρές, χωρίς αφύσικη στένωση ή απόφραξη. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν το κύμα αίματος που έρχεται με κάθε χτύπο καρδιάς. Σημαίνει επίσης ότι η διαφορά ανάμεσα στη διαστολική και τη συστολική πίεση δεν είναι μεγάλη.

Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2013

Τροφικές αλυσίδες - Τροφικά δίκτυα


 Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι τροφικών αλυσίδων. Ο ένας έχει ως τροφική βάση τους παραγωγούς, δηλαδή από τα φυτά τρέφονται τα φυτοφάγα ζώα, από τα φυτοφάγα ζώα τρέφονται τα σαρκοφάγα και από αυτά τρέφονται μεγαλύτερα σαρκοφάγα ζώα. Από κρίκο σε κρίκο, ενώ μπορεί να παρατηρηθεί μια αύξηση του μεγέθους των ζώων, ο συνολικός αριθμός των ατόμων τους ελαττώνεται (αλυσίδα θηρευτών). Η δεύτερη αλυσίδα είναι η σαπροφυτική αλυσίδα, η οποία έχει ως τροφική βάση τη νεκρή οργανική ύλη και η ύπαρξη της οποίας είναι ιδιαίτερα σημαντική σε όλα τα οικοσυστήματα αφού εξασφαλίζει το κλείσιμο του κύκλου της ύλης (ανακύκλωση της ύλης).
 Τα νεκρά οργανικά υλικά παρέχουν τροφή στους αποικοδομητές-καταναλωτές 1ης τάξης (βακτήρια, μύκητες) οι οποίοι με τη σειρά τους αποτελούν τροφή για καταναλωτές 2ης τάξης (πρωτόζωα, αρθρόποδα κ.λπ.), που αποτελούν τροφή για καταναλωτές 3ης τάξης (σκαθάρια εδάφους, ψευδοσκορπιοί, μυριάποδα κ.ά). Είναι βέβαια φανερό ότι οι καταναλωτές 2ης και 3ης τάξης τρέφονται και με νεκρά υλικά και ότι οι καταναλωτές της 3ης τάξης της σαπροφυτικής αλυσίδας αποτελούν με τη σειρά τους τροφή για καταναλωτές της βασικής τροφικής αλυσίδας που ήδη περιγράφηκε.

Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Ροή ενέργειας

 Η συνολική ποσότητα της παραγόμενης ύλης από τα φυτά, που είναι ανάλογη με την ενέργεια που δεσμεύεται κατά τη φωτοσύνθεση, αποτελεί τη συνολική πρωτογενή παραγωγή.
 Τα φυτά ονομάζονται αυτότροφοι οργανισμοί ή παραγωγοί, γιατί είναι οι μοναδικοί οργανισμοί που μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε χημική και μονοπωλούν τη δυνατότητα να παραλαμβάνουν ενέργεια από ανόργανες πηγές και να τη δεσμεύουν σε οργανικά μόρια. Όλοι οι υπόλοιποι οργανισμοί που δεν μπορούν να φωτοσυνθέσουν λέγονται ετερότροφοι. Από τους ετερότροφους οργανισμούς τα φυτοφάγα και τα σαρκοφάγα ζώα λέγονται καταναλωτές, ενώ ορισμένοι μικροοργανισμοί (βακτήρια, μύκητες) και διάφορα ασπόνδυλα που προμηθεύονται την ενέργεια από νεκρούς ιστούς ή οργανικά συστατικά διασκορπισμένα στο περιβάλλον λέγονται αποικοδομητές. 
 Η ενέργεια παρέχεται μονόδρομα μέσω τροφικών σχέσεων από τους αυτότροφους οργανισμούς στους φυτοφάγους (ετερότροφους καταναλωτές πρώτης τάξης) και στη συνέχεια στους σαρκοφάγους (ετερότροφους καταναλωτές δεύτερης και τρίτης τάξης).