Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013

Ηλεκτρικοί "διάλογοι" εντόμων και φυτών

 Τα έντομα, που επικονιάζουν τα φυτά, όπως οι μέλισσες, έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να ξεχωρίζουν τα αόρατα ηλεκτρικά σήματα, που εκπέμπουν τα λουλούδια, ώστε να «διαφημίζουν» το νέκταρ τους, όπως ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες. Δεν αρκούνται, δηλαδή, στα ευωδιαστά λουλούδια και τα φανταχτερά σχήματα, αλλά επιπλέον δημιουργούν ηλεκτρικά πεδία γύρω τους, ως μεθόδους επικοινωνίας με τα έντομα, προκειμένου να διευκολύνουν τη διαδικασία της επικονίασης.
 Αν επιβεβαιωθεί ότι όντως οι μέλισσες έχουν μια «έκτη» ηλεκτρική αίσθηση, θα είναι το πρώτο ιπτάμενο ζώο, που ανακαλύπτεται να διαθέτει τέτοια ικανότητα (ορισμένα ψάρια και αμφίβια διαθέτουν την ικανότητα να ανιχνεύουν ηλεκτρικά πεδία στο περιβάλλον τους).

Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013

Τι είναι η μυωπία; Τι συμβαίνει στο μάτι;

Γιατί έχουμε μυωπία; Τι γίνεται στο μάτι μας και δημιουργείται αυτό το φαινόμενο; Τι συμβαίνει ακριβώς στην κόρη και στον αμφιβληστροειδή χιτώνα;
Ας δούμε πρώτα περιληπτικά πως το μάτι μας λαμβάνει τις εικόνες που βλέπουμε μέσω του φωτός. 
 Φανταστείτε το μάτι μας σαν μια φωτογραφική μηχανή. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι το φιλμ της κάμερας (όπου αποτυπώνεται η εικόνα που "βλέπει" ο φακός).

Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

Τα ...παράξενα του οργανισμού μας


 Γιατί το παγωτό μας προκαλεί πονοκεφάλους; Γιατί χασμουριόμαστε; Πού οφείλεται ο λόξυγγας; Και τι ακριβώς συμβαίνει όταν χασμουριόμαστε και τα αυτιά μας κάνουν «κλακ»; Όλες οι παράξενες, και συνήθως ακίνδυνες, συμπεριφορές του σώματός μας, εξηγούνται.
Απολαμβάνετε το παγωτό σας μια μέρα με καύσωνα και ξαφνικά σας πιάνει πονοκέφαλος. Ανεβαίνετε σε μεγάλο υψόμετρο και ακούτε ένα χαρακτηριστικό «κλακ» στα αυτιά σας. Ξυπνάτε από όνειρο και συνειδητοποιείτε ότι δεν μπορείτε να κουνήσετε το πόδι σας. Οι παράξενες συμπεριφορές του σώματός μας μπορεί να μοιάζουν ανησυχητικές, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εντελώς ακίνδυνες. Ιδού τι συμβαίνει όταν μας πιάνει λόξυγκας, ή όταν πετάει το μάτι, και πότε πρέπει να ανησυχήσετε.

Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013

Μια βροχή από βακτήρια

Ο παγετός είναι ο πιο επικίνδυνος εχθρός των φυτών

 Οι παλιοί συνήθιζαν να λένε: "Άντε να ρίξει καμιά βροχούλα, να ξεπλυθούν όλα". Και συνηθιζόταν το νερό να συνδέεται με την κάθαρση: εξωτερική ή εσωτερική. Δείτε για παράδειγμα το συμβολισμό του βαπτίσματος στις διάφορες θρησκείες. Πώς θα σας φαινόταν όμως αν μαθαίνατε ότι οι στάλες της βροχής ή οι χιονονιφάδες περιέχουν εκατομμύρια βακτήρια, τα οποία δεν είναι απλοί θεατές αλλά συμμετέχουν στο μηχανισμό δημιουργίας τόσο της χιονονιφάδας όσο και του σύννεφου στον ουρανό;
 Ξανασκεφτείτε το λοιπόν, την επόμενη φορά που θα θελήσετε να παίξετε με το χιόνι ή να περπατήσετε στη βροχή, αφού μια νέα μελέτη από το University of Louisiana υποστηρίζει ότι στη δημιουργία του πάγου που προηγείται της βροχής και του χιονιού συμμετέχουν βακτήρια που βρίσκονται στα σύννεφα. Οι μικροοργανισμοί αυτοί, με πρωταγωνιστή το είδος Pseudomonas syringae, έχουν ως κοινό μια συγκεκριμένη πρωτεϊνική δομή, που αποτελεί υπόστρωμα για τα μόρια νερού που βρίσκονται στο χώρο. Μόλις αυτά έρθουν σε επαφή με το βακτήριο και μεταξύ τους δημιουργούν κρυστάλλους, οι οποίοι επιστρέφουν στη Γη. Η παρουσία των συγκεκριμένων βακτηρίων επιτρέπει τη δημιουργία πάγου σε πολύ θερμότερες συνθήκες (ακόμα και στους -1.8oC) από αυτές που απαιτούνται για την ψύξη των υδρατμών (περίπου -35oC). Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται βιολογική παγοπυρήνωση και είναι γνωστό ότι σε αυτό οφείλεται η ευπάθεια των φυτών στον παγετό, αφού ο παγετός προκαλεί ζημιά στον επιθηλιακό ιστό των φυτών και επιτρέπει στα βακτήρια να φτάσουν στις θρεπτικές ουσίες που βρίσκονται κάτω από αυτόν και να τραφούν από αυτές.

Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2013

Οι παράγοντες που ρυθμίζουν την πείνα


Τι, άραγε, εξηγεί την αύξηση και τη μείωση της πείνας; Έπειτα από δεκαετίες ερευνών οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι... η πείνα ρυθμίζεται, εν μέρει, από σωματικούς και εγκεφαλικούς παράγοντες. Έχει ενδιαφέρον, μάλιστα, το πόσα πολλά όργανα του σώματος ευθύνονται τόσο για τις επιδρομές μας στο ψυγείο όσο και για τη διακοπή της όρεξής μας. Πάρτε μια γεύση:

Οι υποδοχείς της γεύσης στο στόμα 
 Διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην πείνα, στέλνοντας αισθήσεις γεύσης στον εγκέφαλο, πληροφορώντας τον για το θρεπτικό περιεχόμενο της τροφής που γευτήκαμε.

Ο εγκέφαλος 
 Επιλέγει τις γεύσεις των φαγητών που περιέχουν θρεπτικές ουσίες που ίσως μας λείπουν. Αν μας λείπει πρωτεΐνη, επιθυμούμε πολύ μια μπριζόλα. Αν μας λείπει σάκχαρο, μπορεί να ανακαλύψουμε ότι επιθυμούμε πολύ αμυλούχα φαγητά όπως το ψωμί.