Ένα ...αλλιώτικο άρθρο για το DNA

Η αφορμή

Πολύ συχνά πλέον, ακούω και διαβάζω λέξεις όπως "μεταλλαγμένα προϊόντα", "DNA", "κλωνοποίηση", "γονίδια", "μετάλλαξη", "ανθρώπινο γονιδίωμα". Υποθέτω κι εσύ το ίδιο. Πολύ συχνά και σε έντονα διαφορετικές περιστάσεις: από τις περιγραφές του μανάβη της γειτονιάς για "αυτές τις καινούργιες λαμπερές ντομάτες" μέχρι τα ολοσέλιδα άρθρα περί επιστήμης της αγαπημένης μου κυριακάτικης εφημερίδας.

 Υποψιάζομαι όμως, ότι η ευκολία μας να χρησιμοποιούμε αυτές τις λέξεις δεν συμβαδίζει αναγκαστικά με τη σιγουριά ότι γνωρίζουμε ακριβώς τι σημαίνουν. Όχι, δε θα ήθελα να το παίξω έξυπνος στο μανάβη της γειτονιάς: είναι φοβερός τύπος. Η επιθυμία μου να καταλάβω λίγο καλύτερα όλες τις συζητήσεις περί DNA που έχουν πλημμυρίσει κανάλια και εφημερίδες είναι αυτή που με ώθησε να το ψάξω λίγο παραπάνω. Οι λέξεις που ακολουθούν έχουν σκοπό να σου περιγράψουν τα συμπεράσματά μου.

Για να δούμε...

 Πρώτα από όλα, τι είναι αυτό το "DNA"; Ας ξεκινήσω λέγοντας ότι τα γράμματα "DNA" συντομογραφούν την αγγλική μετάφραση της λέξης "δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ", αν και ξέρω ότι μια τέτοια εξήγηση ελάχιστα βοηθάει το μέσο αναγνώστη. Πιο λιανά τώρα. Το DNA είναι ένα μόριο. Μία οντότητα δηλαδή που είναι φτιαγμένη από άτομα χημικών στοιχείων "ενωμένα" μεταξύ τους, όπως ένα μόριο νερού ξέρεις ότι είναι φτιαγμένο από δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου. Το DNA όμως δεν φτιάχνεται από άτομα 2 χημικών στοιχείων, αλλά από 5: υδρογόνο (Η), άνθρακα(C), άζωτο (N), οξυγόνο (O) και φώσφορο (P). Και η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε, όπως για το νερό, να πούμε και για ένα μόριο DNA ότι έχει ακριβώς τόσα άτομα πχ. υδρογόνου. Αυτός είναι και ο λόγος που μιλάμε για το DNA "του Γιώργου", το DNA "του σκύλου του" ή το DNA "της ντοματιάς": Σε όλους αυτούς τους ζωντανούς οργανισμούς, η ακριβής σύσταση του DNA είναι διαφορετική.

Θαλάσσια χελώνα caretta caretta

Οι θαλάσσιες χελώνες ξεκινούν την ζωή τους ως έμβρυα σε αυγά που εναποθέτουν οι θηλυκές χελώνες σε αμμώδεις παραλίες. Η θερμοκρασία, καθορίζει το φύλο των νεοσσών στην κάθε φωλιά.

 Η Caretta caretta, ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρχουν στον πλανήτη, ζει περίπου 80 χρόνια και τρέφεται κυρίως με θαλάσσια φυτά και ασπόνδυλα –έχει μάλιστα ιδιαίτερη προτίμηση στις τσούχτρες.

 Ζει στη θάλασσα αλλά έχει πνεύμονες με αποτέλεσμα να βγαίνει συχνά στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναπνεύσει και στις αμμώδεις παραλίες όπου γεννήθηκε η ίδια για να γεννήσει. Εκεί ολοκληρώνεται ο βιολογικός της κύκλος με την ωοτοκία, την εκκόλαψη, και την είσοδο των νεοσσών στη θάλασσα.

Χελώνα caretta caretta (βίντεο)

Το φύλλο ...σαν μια βιομηχανία

 Κάθε φύλλο ενός δέντρου δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια βιομηχανία. Όσο περίεργο και αν ακούγεται ένα φύλλο είναι μια ολόκληρη βιομηχανία, συγκεκριμένα, μια βιομηχανία τροφίμων. 

 Σκεφτείτε το εξής: Η δουλειά ενός φύλλου είναι να παίρνει κάποιες πρώτες ύλες (δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα καθώς και νερό, άλατα και θρεπτικά συστατικά από το έδαφος), και ενέργεια (από τον ήλιο) και να τα μετασχηματίζει σε κάποια καινούργια προϊόντα που, στην πραγματικότητα, είναι οι τροφές που χρειάζεται το φυτό για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. 

 Αλλά όπως συμβαίνει σε κάθε βιομηχανία, έτσι και το φύλλο, για να λειτουργήσει χρειάζεται κάποιους εργαζόμενους. Οι πιο πολλοί από τους εργαζόμενους αυτούς είναι απλοί ανειδίκευτοι εργάτες (οι διευθυντές είναι ελάχιστοι). Αυτοί οι εργάτες, λοιπόν, λέγονται χλωροπλάστες και το μόνο πράγμα που ξέρουν να κάνουν, αλλά ξέρουν να το κάνουν καλά. είναι να κουβαλούν ένα τσουβάλι με μια πράσινη ουσία που λέγεται χλωροφύλλη, να την ανακατεύουν μαζί με τις πρώτες ύλες και με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας, μέσα από μια σειρά πολύπλοκων χημικών διεργασιών να παρασκευάζουν όλες εκείνες τις χημικές ουσίες που στη συνέχεια μεταφέρονται σε όλο το φυτό και αποτελούν την τροφή του. 

Γιατί γερνάμε;

Σε τι ωφελεί η γήρανση των οργανισμών; 

Πόση συμμετοχή έχει η γονιδιακή μας κληρονομιά στη διαδικασία και πόσο μπορούμε να την επηρεάσουμε;

 Η ζωή και ο θάνατος είναι οι δύο πιο συγκλονιστικές λέξεις του Ηomo sapiens, που τις συνδέει η εξέλιξη. Και τούτο διότι χωρίς τον θάνατο των λιγότερο προσαρμοσμένων ατόμων διά του οποίου προωθούνται και επιβιώνουν τα καταλληλότερα δεν υπάρχει εξέλιξη· και χωρίς την εξέλιξη, τη συνεχή δηλαδή προσαρμογή με τα καταλληλότερα άτομα στις επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες, δεν μπορεί να συνεχιστεί η ζωή οποιουδήποτε είδους· με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατή η ζωή χωρίς τον θάνατο.

 Το τέλος λοιπόν είναι αναπόφευκτο, σύμφωνα με τον βιολογικό προγραμματισμό. Ας δούμε πιο ρεαλιστικά και από πιο κοντά το χαρακτηριστικό της γήρανσης συστηματοποιώντας υπάρχοντα ερευνητικά στοιχεία, τα οποία μπορούν να προβληθούν στο εξελικτικό επίπεδο, στο γενετικό, στο αναπτυξιακό και στο περιβαλλοντικό, με κυρίαρχη τη σχέση του γενοτύπου με το περιβάλλον· για να κατανοηθεί το βασικό αυτό φαινόμενο και να σφυρηλατηθεί η συνακόλουθη τροποποίησή του, στον βαθμό που είναι δυνατόν.

Φυτά: πολύτιμοι ζωντανοί οργανισμοί

ΦΥΤΑ

Βιταμίνες

 Πολυβιταμίνες

Λαμβάνοντας κάποιος καλές πολυβιταμίνες μία φορά την ημέρα, θωρακίζει με έναν εύκολο τρόπο την υγεία του.

 Βιταμίνη Α

Παραδοσιακά, ο λαός μας λάμβανε την Βιταμίνη Α, τρώγοντας συχνά φρέσκα ψάρια και πίνοντας μουρουνέλαιο. Είναι διαδεδομένη, γιατί ευεργετεί ιδιαίτερα την όραση και το δέρμα. Θα την βρείτε και ως προβιταμίνη Α.

Βιταμίνη Β

Αυξημένες ανάγκες για βιταμίνη Β δημιουργούνται σε περιπτώσεις λοιμώξεων, σε συνθήκες στρες, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης... Η βιταμίνη Β επίσης ενισχύει μαλλιά, νύχια, δέρμα και νευρικό σύστημα.