Τα στόματα είναι μικροσκοπικά ανοίγματα στην επιφάνεια των φύλλων που επιτρέπουν την ανταλλαγή αερίων, έτσι ώστε τα κύτταρα να μπορούν να φωτοσυνθέτουν και να αναπνέουν. Παράλληλα μέσω στομάτων γίνεται εξάτμιση του νερού κατά τη διαπνοή. Με το άνοιγμα και το κλείσιμο των στομάτων το φυτό ελέγχει το ρυθμό απώλειας νερού.
Η θέση των στομάτων και η διαμόρφωση του ιστού της επιδερμίδας ποικίλει. Στόματα μπορεί να υπάρχουν και στην επάνω και στην κάτω επιδερμίδα (αμφιστοματικά φύλλα). Στα περισσότερα όμως φύλλα τα στόματα συναντώνται στην κάτω επιδερμίδα (υποστοματικά φύλλα). Στα επιπλέοντα φύλλα των υδρόβιων φυτών τα στόματα βρίσκονται στην επάνω επιδερμίδα (επιστοματικά φύλλα), ενώ στα βυθισμένα φύλλα δεν υπάρχουν στόματα. Στα ξηρόφυτα τα στόματα είναι βυθισμένα ενώ στα υδροχαρή προεξέχουν στην επιφάνεια της επιδερμίδας.
Τα στόματα σχηματίζονται από ένα ζεύγος εξειδικευμένων επιδερμικών κυττάρων, των καταφρακτικών ή στοματικών κυττάρων. Τα καταφρακτικά κύτταρα έχουν συνήθως νεφροειδές σχήμα και διατάσσονται έτσι ώστε ανάμεσά τους να σχηματίζεται ένας μεσοκυττάριος χώρος, πόρος ή σχισμή, ο οποίος αυξομειώνεται κατά το άνοιγμα και κλείσιμο των στομάτων (εικ. 1)
Εικόνα 1: Τα καταφρακτικά κύτταρα ελέγχουν το άνοιγμα (α) και το κλείσιμο των στομάτων (β).