Βλαστοκύτταρα

Το γέλιο είναι παυσίπονο!

Το γέλιο απελευθερώνει ενδορφίνες που αυξάνουν την αντοχή μας στον πόνο και μας δημιουργούν ευχάριστη διάθεση 

 Η λαϊκή ρήση ότι το γέλιο κάνει καλό φαίνεται τελικά ότι έχει επιστημονική βάση. Μια ομάδα ερευνητών εντόπισε την αιτία για την οποία μας κάνει να ξεχνάμε τον πόνο: όταν γελάμε με την καρδιά μας - ή μάλλον καλύτερα με την... κοιλιά μας - απελευθερώνονται στον οργανισμό ενδορφίνες, ουσίες οι οποίες έχουν αναλγητική δράση και μας κάνουν να νιώθουμε ευχάριστα.

 Το «κοιλιακό» γέλιο - δηλαδή το βαθύ γέλιο που συνοδεύεται από συσπάσεις στην κοιλιά - αποτελεί μια αποκλειστικά ανθρώπινη ικανότητα την οποία δεν διαθέτει κανένας από τους πιθηκοειδείς συγγενείς μας.

 Οι επιστήμονες που διεξήγαγαν τη σχετική μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση "Proceedings of the Royal Society B", θεωρούν ότι πέραν της παυσίπονης και ευεργετικής για τη διάθεση λειτουργίας της η μοναδική αυτή ικανότητα έχει επίσης τεράστια εξελικτική αξία. Υποστηρίζουν ότι ενδέχεται να αποτελεί τον κινητήριο παράγοντα που βοήθησε τα πρώτα ανθρωποειδή να σχηματίσουν μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες και να ξεχωρίσουν από τα άλλα πρωτεύοντα.

Το θαύμα της ζωής

Πανέμορφα ζώα, ξεχωριστά και μοναδικά...

Δύο μικρά προβατάκια, ένα άσπρο και ένα μαύρο, Ντίσελντορφ, Γερμανία, 27 Μαρτίου Τρία ελάφια τρέχουν σε μια χιονισμένη πλαγιά κοντά στο Μινσκ, Λευκορωσία, 27 Μαρτίου Χρόνια πολλά λιονταράκια, μόλις γίνατε ενός έτους, Ανόβερο, Γερμανία

Πώς το νερό ανεβαίνει στα δέντρα;

 Είναι τόσο δεδομένο που δεν έχουμε μπει στη διαδικασία να το αναλύσουμε. Πώς όμως το νερό αψηφά τη βαρύτητα και φτάνει στα φύλλα των φυτών;

  Ειδικά όταν μιλάμε για ψηλά δέντρα (κάποια φτάνουν 30m ύψος) το φαινόμενο γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακό.

  Για να φτάσει λοιπόν το νερό στα φυλλώματα των φυτών υπάρχουν δύο διαδικασίες που συμπληρώνουν η μία την άλλη. Σαν αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών στο νερό που κυκλοφορεί από τις ρίζες ώς τα φυλλώματα ασκούνται δύο δυνάμεις, μία που ωθεί το νερό από κάτω προς τα πάνω και μία που το έλκει προς την ίδια κατεύθυνση.

  Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Είναι αρχικά κατανοητό σε όλους ότι όλα τα μέρη των φυτών αποτελούνται από πυκνά πλέγματα τριχοειδών αγγείων, διαμέσου των οποίων μεταβιβάζονται τα διαλυμένα διάφορα θρεπτικά συστατικά, που απορροφούν οι ρίζες.

  Ο λόγος που το νερό ωθείται σε υψηλότερα επίπεδα είναι αύτό που είναι γνωστό σαν τριχοειδές φαινόμενο. Σύμφωνα με το τριχοειδές φαινόμενο, όταν βυθίσουμε ένα στενό σωλήνα σε μια ποσότητα νερού, τότε μέσα στο σωλήνα το νερό θα ανέλθει σε μεγαλύτερο ύψος από την ελεύθερη επιφάνεια. Όσο μικρότερη είναι η διάμετρο του σωλήνα τόσο μεγαλύτερο το ύψος που θα φτάσει το νερό. Εξήγηση του φαινομένου των τριχοειδών σωλήνων αποδίδεται στις ελκτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ των μορίων των σωμάτων. Το νερό ανεβαίνει στους τριχοειδείς σωλήνες επειδή ανάμεσα στο νερό και το υλικό του σωλήνα υπάρχουν μεγαλύτερες ελκτικές δυνάμεις, από αυτές που αναπτύσσονται μεταξύ των μορίων του νερού.

(Δοκιμάστε το βυθίζοντας ένα λεπτό σωλήνα σε μια λεκάνη με νερό ή πιο απλά βάζοντας ένα χαρτί σε μια υδάτινη επιφάνεια. Θα δείτε ότι το νερό ανεβαίνει!)

  Επιπλέον υπάρχει μία ελκτική δύναμη που τραβάει το νερό προς τα φύλλα. Με την επιδραση του ηλιακού φωτός, το νερό που υπάρχει στα φύλλα εξατμίζεται. Έτσι μόρια νερού μετατρέπονται σε ατμό και διαρρέουν στην ατμόσφαιρα. Στην προσπάθειά τους αυτή τα μόρια του νερού έλκουν τα παρακείμενα μόρια προς τα πάνω. Αυτά με τη σειρά του έλκουν τα διπλανά τους μόρια και η δράση αυτή συνεχίζεται ως τις ρίζες μεταφέροντας τελικά το νερό προς τα φύλλα.

  Δηλαδή τα φύλλα λειτουργούν σαν μια φυσική αντλία η κινητήρια δύναμη της οποίας είναι ο ήλιος.

                                                                                                        (Από http://perierga.gr)

Μαμάδες με τα μικρά τους...

 Η μεγαλύτερη αγάπη είναι αυτή της μητέρας. 

Δείτε μερικές πολύ όμορφες φωτογραφίες από το ζωικό βασίλειο με μαμάδες να φροντίζουν τα μικρά τους.

 Η μητέρα αγαπάει πάντα τα παιδιά της. Αυτοί είναι οι άγραφοι νόμοι της φύσης. Φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις παντού, και πιο συχνά στους ανθρώπους και όχι στα ζώα. Την προσοχή σας για την αγαπη της μητέρας στα παιδιά της...

 Υπάρχουν πολλοί λόγοι που τα μικρά ζωάκια είναι μαζί με τη μαμά τους. Υπάρχει μεταξύ τους μία ειλικρινής και μεγάλη αγάπη. Και στα ζώα, λοιπόν, είναι εμφανής ο συναισθηματικός δεσμός μίας μητέρας και ενός μωρού. Δείτε παρακάτω γατούλες, καμηλοπαρδάλεις, αρκούδες και ένα σωρό άλλα ζώα σε ζευγάρι μητέρας και παιδιού. Απολαύστε...

   

Όμορφα ζώα...

Μία βίδρα με άποψη

Ενα μωρό τζάγκουαρ στο ζωολογικό κείμενο του Βερολίνου.

Η εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου σε σχέση με των ζώων

 Επιστήμονες και μη γνωρίζουν ότι ο άνθρωπος, έχει αναπτύξει περισσότερο τον εγκέφαλό του απ' ότι έχουν καταφέρει τα ζώα. Παρ' όλα αυτά, ο εγκέφαλος των μωρών θεωρείται "κατώτερος" από αυτών των ζώων σε αντίστοιχη μικρή ηλικία! Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα... τιγράκι, το οποίο όταν γίνει 18 μηνών είναι πλέον έτοιμο να αποχωριστεί τη μαμά του και να ζήσει μόνο του στη φύση. Την ίδια στιγμή, ο άνθρωπος χρειάζεται τουλάχιστον 18 χρόνια για να φύγει από την “προστασία” των γονιών του και το σπίτι του!

   Γιατί συμβαίνει αυτό;       

 Όπως αναφέρουν ειδικοί στα διαδικτυακά επεισόδια του γεωγραφικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος National Geographic υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους τα μωρά δε μπορούν να μιλήσουν, να περπατήσουν και να φάνε μόνα τους, όπως τα ζώα.

 Η εξέλιξη εκατομμυρίων ετών έδωσε στο ανθρώπινο είδος δύο “καλά χαρτιά”: μεγάλους εγκεφάλους αλλά και την ικανότητα να στέκονται στα δύο πόδια.

 Καθώς περνούσαν όμως οι αιώνες, ο homo sapiens εξελίσσονταν και... μαζί με αυτούς, αναπτυσσόταν και ο εγκέφαλος του, ο οποίος γινόταν ολοένα και πιο σύνθετος. Έτσι, το σώμα μας δεν άντεχε την ανάπτυξη του εγκεφάλου και έτσι έπρεπε να αναπτυχθεί και αυτό με τη σειρά του!

 Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος ενός ενηλίκου καταλαμβάνει το 2,5% του συνολικού βάρους του σώματος του, ενώ ενός μωρού το 12%. Μάλιστα, σε σχέση με τα ζώα, ο εγκέφαλος αλλά και το νευρικό σύστημα του ανθρώπου κατά τη γέννηση είναι λιγότερο ανεπτυγμένα, ή κατά κάποιον τρόπο... ανώριμα.

 Έτσι, όταν είμαστε σε μικρή ηλικία, παρόλο που ο εγκέφαλος μας είναι μεγάλος, δε μπορεί να αναπτυχθεί σωστά μόνος του, αφού κάτι τέτοιο πρέπει να γίνει παράλληλα με την ανάπτυξη του σώματος μας! 

(Από το tromaktiko.blogspot) 

Η σχέση της μουσικής με την καρδιά

Έχει αποδειχθεί ότι στο άκουσμα ενός κομματιού μουσικής μπορεί να επιταχυνθεί ή να επιβραδυνθεί ο ρυθμός της καρδιάς ή να ελαττωθεί ή να αυξηθεί η αρτηριακή πίεση. Τελευταίες επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι η καρδιακή ανεπάρκεια, που είναι από τις σοβαρότερες καρδιοπάθειες, συνυπάρχει με κατάθλιψη περίπου στο 1/3 των ασθενών. Η κατάθλιψη επιδεινώνει την καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία βελτιώνεται στο άκουσμα μουσικής και μάλιστα συνδέεται με τη λειτουργία της καρδιάς.

 Η καρδιά έχει νεύρα. Το λεγόμενο καρδιακό πλέγμα βρίσκεται υπό την επίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, του λεγόμενου συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος. Το συμπαθητικό σύστημα επιταχύνει τους ρυθμούς της καρδιάς, ενώ το παρασυμπαθητικό σύστημα τους επιβραδύνει.

 Διά μέσου των νεύρων της καρδιάς επικοινωνεί ο εγκέφαλος με την καρδιά. Διά μέσου του καρδιακού πλέγματος δίνονται εντολές από τον εγκέφαλο προς την καρδιά για να προκληθούν ταχυκαρδίες, βραδυκαρδίες και γενικότερα αρρυθμίες.

 Ο εγκέφαλος διεγείρεται από οποιαδήποτε συναισθηματική φόρτιση. Ο θυμός, ο φόβος, ο έρωτας είναι στοιχεία που πυροδοτούν την εγκεφαλική διέγερση. Το ερωτικό σκίρτημα της καρδιάς δεν είναι τίποτε άλλο από μία απλή ταχυκαρδία, αποτέλεσμα της εγκεφαλικής εντολής.

 Η μουσική με τα συναισθήματα που ξυπνά διεγείρει τον εγκέφαλο, ο οποίος ανταποκρινόμενος εκφράζεται με τις μεταβολές του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης. Τα φαινόμενα αυτά εκμεταλλεύεται - με την καλή έννοια του όρου- η καρδιολογία, η οποία τα προσαρμόζει ανάλογα, με στόχο να βελτιώσει τη συμπεριφορά της καρδιάς ενός καρδιοπαθούς. Βέβαια, η μουσική δεν μπορεί να αποτελέσει το φάρμακο για τη θεραπεία οποιασδήποτε καρδιοπάθειας.

 Όμως, μπορεί να ανακουφίσει τον καρδιοπαθή και να βελτιώσει τη συναισθηματική συμπεριφορά του, προκαλώντας τελικά βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας στο σύνολό της.

(πηγή http://www.ygeianews.gr)

Κυτταρική διαίρεση: μίτωση και μείωση

Σε αυτή την παρουσίαση διαφανειών αναλύεται παραστατικά η κυτταρική διαίρεση που γίνεται με τη διαδικασία της μίτωσης και της μείωσης.

Cell Division Mitosis and Meiosis

Μείωση: οι φάσεις της

Σε αυτό το βίντεο διακρίνονται τα στάδια της μείωσης, δηλαδή μιας ειδικής κυτταρικής διαίρεσης των αναπαραγωγικών κυττάρων, που μειώνει στο μισό τον αριθμό των χρωμοσωμάτων διαχωρίζοντας τα ζεύγη.

Μίτωση: οι φάσεις της

Σε αυτό το βίντεο διακρίνονται οι φάσεις της μίτωσης, δηλαδή της διαδικασίας κατά την οποία ένα κύτταρο διαιρείται σε δύο θυγατρικά, που έχουν πυρήνες με τον ίδιο αριθμό χρωμοσωμάτων.
 

Παχυσαρκία και μεταβολισμός

 Μεταβολισμός ονομάζεται το ισοζύγιο της ενέργειας που δέχεται και της ενέργειας που ξοδεύει το σώμα μας. Για να καταλάβουμε καλύτερα πως γίνεται αυτό, ας φανταστούμε ότι το σώμα μας, ο οργανισμός μας, είναι σαν ένα εργοστάσιο: όπως συμβαίνει σε κάθε εργοστάσιο, υπάρχει από τη μια η κεντρική διοίκηση που παίρνει τις αποφάσεις και από την άλλη οι εργάτες που δουλεύουν σε αυτό. Επίσης, χρειάζονται πρώτες ύλες και καύσιμα. Το δικό μας εργοστάσιο δεν έχει σαν στόχο να παράγει προϊόντα που πουλιούνται, αλλά υλικά που χρησιμοποιούνται απο το ίδιο το εργοστάσιο ώστε να μεγαλώσει και να επεκταθεί αυτό το ίδιο.

 Η κεντρική διοίκηση στην περίπτωση του σώματος μας ειναι ο εγκέφαλος. Αυτός αποφασίζει για οτιδήποτε γίνεται μέσα στο σώμα μας, είτε αυτό αφορά σε λειτουργίες που κάνουμε συνειδητά (όπως το να τρέξουμε η να πιάσουμε εναν κουραμπιέ και να τον βάλουμε στο στόμα μας...), είτε σε λειτουργίες που γίνονται χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όπως το να αναπνέουμε και να χτυπάει η καρδιά μας. Ο εγκέφαλος δέχεται πληροφορίες από όλα τα όργανα, τις επεξεργάζεται, παίρνει αποφάσεις και δίνει εκτελεστικές εντολές στα όργανα για το τι να κάνουν. Όταν λοιπόν πεινάμε ο εγκέφαλος, δηλαδή η διοίκηση του εργοστασίου μας, ενημερώνεται μέσω συγκεκριμένων χημικών ουσιών (των ορμονών) και αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα για φαΐ... Μόλις φάμε, τα διάφορα φαγητά διασπώνται μέσα στο στομάχι σε πολύ μικρά "κομματάκια", τόσο μικρά ώστε να μπορούν να μεταφερθούν μέσα στο αίμα. Η διάσπαση των φαγητών δίνει στον οργανισμό μας ενέργεια, όπως και τα καύσιμα στο εργοστάσιο... Τα μικρά αυτά κομματάκια διανέμονται στα διάφορα όργανα, όπως και οι πρώτες ύλες διανέμονται στους εργάτες για να μπορέσουν να δουλέψουν.

Ο υπέροχος κόσμος μας...

Η αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου DNA

 Με τυμπανοκρουσίες πριν από δέκα χρόνια ανακοινώθηκε η αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου DΝΑ. Τι μας προσέφερε; Οι καρποί της είναι πολλοί, αλλά σιωπηλοί.

Η αξιοποίησή της για την αντιμετώπιση ασθενειών μόλις τώρα αρχίζει.

 Δέκα χρόνια μετά την αποκωδικοποίηση του DΝΑ, τα οφέλη για την ιατρική μπορεί να μην είναι εντυπωσιακά, θέτουν όμως τις βάσεις για θεραπευτικές προσεγγίσεις που ήταν αδιανόητες πριν από λίγα χρόνια.

 Νομίζαμε ότι ο αριθμός των γονιδίων μας ήταν της τάξεως των 100.000 (γινόταν λόγος και για 120.000). Μάθαμε ότι δεν ξεπερνούν τις 21.000. Νομίζαμε ότι η μερίδα του λέοντος του DΝΑ κωδικοποιούσε τη σύνθεση πρωτεϊνών και αποκαλούσαμε το υπόλοιπο «σκουπίδι» (junk DΝΑ). Μάθαμε ότι μόνο ένα μικρό μέρος του DΝΑ χρησιμοποιείται για τη σύνθεση των πρωτεϊνών και πως το υπόλοιπο δεν είναι καθόλου μα καθόλου σκουπίδι. Νομίζαμε ότι το RΝΑ είχε περιορισμένο βοηθητικό ρόλο. Μάθαμε όμως ότι πρωταγωνιστεί σε πολλές κυτταρικές διαδικασίες. Πότε έγιναν όλα αυτά και τι σημαίνουν οι νέες γνώσεις; Εγιναν στη διάρκεια των δέκα χρόνων που πέρασαν από την αποκωδικοποίηση του ανθρωπίνου γονιδιώματος και αλλάζουν τη βιολογία και την ιατρική εκ βάθρων.

Ναι, πέρασαν κιόλας 10 χρόνια! Ηταν 15 Φεβρουαρίου του 2001 όταν η επιστημονική επιθεώρηση «Νature»φιλοξένησε το σχετικό άρθρο με τίτλο «Ιnitial sequencing and analysis of the human genome» (Πρωταρχική αποκωδικοποίηση και ανάλυση του ανθρωπίνου γονιδιώματος) και οι προσδοκίες ήταν εξαιρετικά υψηλές. Είχε βέβαια προηγηθεί, τον Ιούνιο του 2000, και εκείνη η διθυραμβική εμφάνιση του τότε αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον που ανακοίνωσε την ολοκλήρωση του τιτάνιου αυτού έργου και όλοι έμοιαζαν να βρίσκονται σε μια κατάσταση ευφορίας σχετικά με τις διαφαινόμενες προοπτικές. Και όταν λέμε «όλοι» το εννοούμε: από τους επιστήμονες ως τους χρηματιστές και από τους πολιτικούς ως το ευρύ κοινό, και φυσικά τον Τύπο που αναμετέδιδε τα γεγονότα λεπτομερώς και πυροδοτούσε τις προσδοκίες.

 Σήμερα, νηφαλιότεροι, μπορούμε να κάνουμε τον απολογισμό μας. Πώς έχει επιδράσει λοιπόν η αποκωδικοποίηση του ανθρωπίνου γονιδιώματος στη σύγχρονη βιολογία και πόσο έχει ωφεληθεί από αυτή η ιατρική; Στα ερωτήματα αυτά κλήθηκε να απαντήσει ο Εric S. Lander, διευθυντής σήμερα του ερευνητικού Ινστιτούτου Βroad (κοινό δημιούργημα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης, ΜΙΤ). Με σταδιοδρομία που άρχισε από τα θεωρητικά μαθηματικά, ο Lander ευθύνεται προσωπικά για την ανάπτυξη μιας σειράς εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν τόσο για να διαβαστεί η αλληλουχία του DΝΑ μας όσο και για να αξιοποιηθεί η πληροφορία που προέκυψε από την ανάγνωση. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που το όνομά του φιγουράριζε πρώτο στη λίστα των επιστημόνων που υπέγραφαν το άρθρο του «Νature» τον Φεβρουάριο του 2001. Στο επετειακό τεύχος της ίδιας επιθεώρησης (10 Φεβρ. 2011), o Lander υπογράφει ένα άρθρο ανασκόπησης (σελ. 187-197) που αξίζει να διαβαστεί από όλους όσοι έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον για τη βιολογία. Σας μεταφέρουμε τα βασικά μηνύματα. 

ΤΟ ΒΗΜΑ, ΙΩΑΝΝΑ Α. ΣΟΥΦΛΕΡΗ, 20/2/2011

 (Από το alfavita.gr)

Η άσκηση βοηθά την λειτουργία του εγκεφάλου

Τριάντα λεπτά τζόγκινγκ την ημέρα, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι αρκετά για να τονώσουν το μυαλό

 Πέρα από το σώμα η άσκηση φαίνεται ότι «γυμνάζει» και το… μυαλό, σύμφωνα με Aμερικανούς επιστήμονες.
 Τα νέα ευρήματα ανήκουν σε ειδικούς του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας οι οποίοι ανακάλυψαν ότι το συχνό τρέξιμο σε διάδρομο αυξάνει τον αριθμό των μιτοχονδρίων – των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας των κυττάρων – στα εγκεφαλικά κύτταρα.
 Προηγούμενες μελέτες είχαν επίσης δείξει ότι η άσκηση ενισχύει τη γέννηση νέων μιτοχονδρίων στους μυς. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός άλλωστε ευθύνεται για τη βαθμιαία αύξηση της αντοχής μας κατά την άσκηση, ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας.

Άμυνα - φαγοκυττάρωση

 Στο βίντεο που ακολουθεί περιγράφεται η διαδικασία  της φαγοκυττάρωσης, 

δηλαδή του μη ειδικού αμυντικού μηχανισμού των οργανισμών:

Διδασκαλία της Βιολογίας με τη χρήση ΤΠΕ
(Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών)